10 Haziran 2017 Cumartesi

Demir Vitamin Midir?

Vitaminler ve mineraller hakkında derin ve ayrıntılı bilgiye sahip olanlar için anlamsız ve saçma denebilecek bir soru olsa da genel olarak insanların büyük çoğunluğu yiyeceklerdeki faydalı maddeler olarak vitaminleri bilmektedir. Zira, okulda bize vitaminler öğretiliyor ve diğer besin öğeleri konusunda kendimiz araştırma yapmamışsak pek de bir bilgi sahibi olmamız beklenmemeli. İşte bu yüzden birçok kişinin vücudumuda kullanılan gerekli elementler en çok adı anılan demire demir vitamini demesi hiç de şaşırtıcı değil. Demirin faydalı ve vücutta görevleri olan bir madde olduğu duyan insanlar bu maddeye nasıl değineceklerini düşünürken doğal olarak akıllarına vitamin kelimesi geliyor çünkü onlara vücutta çeşitli işlevleri olan ve gıdalardan alınması gereken her türlü madde içim vitamin kelimesinin kullanılması gerektiği öğretilmiş. Peki demir bir vitamin sayılabilir mi? Eğer bir vitamin değilse neden değildir? Ve eğer demire vitamin diyemiyorsak demir nedir? Bu yazımıza bu sorulara yanıt arıyoruz.
Acaba demir bir vitamin midir? Yoksa nedir?
İlk olarak sanırım vitamin nedir, sorusunun cevabını vermemiz gerekiyor. Vücudumuzu binlerce değişik protein ve başka organik molekülleri her an sentezleyip bunları yeni hücreler oluşturmak ve enerji üretmek gibi işlerde kullanır. Böylece yaşamaya devam edebiliriz. Oysa bazı moleküller vardır ki bunlar yaşamaya devam edebilmemiz için gerekli olduğu halde vücutta üretilmeleri için bir sistem yoktur. Bunlar gıdalarda bulunan moleküllerdir ve doğru gıdaları yediğimiz zaman bu faydalı maddeler vücuda geçerek sağlıklı kalmamıza yardımcı olur. Herhalde, doğanın bir dengesi sayabileceğimiz birşeydir bu çünkü yiyeceklerde bolca bulunan bu maddeleri vücudumuz üretmek için bir mekanizma geliştirmeye ihtiyaç duymamıştır. Ancak, insan kendini hayatta tutan bu mucizevi dengeyi anlamaktan aciz olduğu için birçok seferler bu gerekli maddeler içeren besinleri tüketmez hasta olur. İşte bu maddelere vitamin diyoruz. Bağışıklık sistemini ayakta tutan C vitamini, kemiklerin kırılmasını engelleyen D vitamini ve beyni çalıştırarak bunamanızı engelleyen B12 vitamini hep bu tür moleküllerdir. Vitamin olmak için bir şart daha vardır. Organik maddeler vitamin olabilir. Yani toprakta element olarak bulunup da yiyeceklerden vücuda geçen inorganik yani karbon, hidrojen ve oksijenden oluşmayan maddeler vitamin değildir. Mesela kalsiyum, vitamin olmaz çünkü o metal cinsi bir elementtir. Kalsiyuma mineral deriz.
Demir, vitamin olmanın ilk iki şartını taşımaktadır. Demir hayatta kalmamız için zorunlu olan bir elementtir çünkü kan yapmaya yarar. Demir eksikliği nelere yol açar, diye bir baktığımızda ilk olarak anemi yani kansızlığa sebep olduğunu ve bunu takip eden zamanlarda kalbin yorulması neticesinde ritim bozukluğu ve kalp büyümesi gibi hastalıkların ortaya çıkabildiğini görüyoruz. Demir eksikliği özellikle gebelikte çok tehlikelidir ve düşük riski yaratır. Birçok durumda demir eksikliği olup bunu gidermeyen hamileler rken doğum yapabilir. Sonuç olarak demir eksikliği nasıl giderilir, bilmek gerekir ve demir hayati önemi olan bir maddedir, diyebiliriz. Yiyeceklerden almak zorunda olduğumuz demiri vücut hiçbir şekilde kendisi yaratamaz. Ancak, demir yine de vitamin değildir çünkü organik bir molekül değildir. E vitamini yada K vitamini kandine has molekülleri olan vitaminlerdir ama demir için böyle bir şey söz konusu değildir. Demir bir elementtir ve bir metal olduğu için organik bir madde de değildir. Bu yüzden demir bir vitamin sayılmaz. Peki demir nedir?

Demir bir mineral olarak kabul edilmektedir. Vücutta gerekli olan ve dışarıdan aldığımız çoğu metal cinsi elementlere mineral diyoruz. Artık demirin bir mineral olduğunu bildiğinize göre demir minerali içeren gıdalar hangileri öğrenmenin vakti gelmiş olmalı.